سفارش تبلیغ
صبا ویژن

http://medicalhistory.ParsiBlog.com
 
قالب وبلاگ

سیر تکوین دامپزشکی از قرن نوزدهم

تحلیل «دکتر ناصر علیدادی» دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران بر آن

به‌عنوان یک نکته قابل تأمل تاریخی از نظر تبارشناسی دامپزشکی بسیار جالب توجه است که در سال 1302 تنها تشکیلات دولتی بهداشت و درمان در ایران فقط مؤسسه پاستور بود. که در آن زمان پزشکی و دامپزشکی را به طور مشترک اداره می‌کرد؛ به طوری که مؤسسه پاستور طاعون گاوی بزرگ سال 1302 را تشخیص داد.


همین موضوع باعث شد که هسته بنیان اولیه مشترک سازمان دامپزشکی و مؤسسه رازی تحت عنوان "اداره دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی" زیر نظر مؤسسه پاستور بدون هیچ‌گونه ارتباط و مستقل از اداره فلاحت و کشاورزی توسط مجلس شورای ملی در تاریخ 1303 تشکیل شود و متأسفانه در سال 1318 طی بخشنامه‌ای دو اداره دامپزشکی و فلاحت در وزارت خانه‌ای جدید تحت عنوان وزارت کشاورزی با وجود مخالفت‌های شدید و گسترده از جمله شادروان سرهنگ دکتر عبدالله حامدی بنیانگذار و نخستین رئیس دامپزشکی نوین ایران با هم ادغام شدند.


بنابراین اینکه گفته می‌شود دامپزشکی از اول با کشاورزی بوده است یک فریب و دروغ بزرگ تاریخی و یا دست کم ناشی از کم اطلاعی است و اتفاقاً دامپزشکی و پزشکی سال‌ها با هم کار می‌کردند و ایران عزیز از پیشگامان بهداشت Herd Health در جهان است.


در ضمن شادروان دکتر عبدالله حامدی در فاصله‌ی سال‌های 1316 تا 1322 ریاست تنها دانشکده دامپزشکی ایران در آن زمان و تا چند دهه بعد یعنی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران را نیز برعهده داشت و می‌توان گفت به نوعی آموزش، بهداشت و درمان دامپزشکی در آن سالیان از ارتباط و هماهنگی بسیار زیادی با همدیگر برخوردار بودند.


نکته جالب توجه این است که مؤسسه سرم‌سازی و سازمان دامپزشکی وقت در آن زمان در یک مجموعه زیر نظر مؤسسه پاستور و کاملا مستقل از وزارت کشاورزی قرار داشتند و سپس متأسفانه به اجبار در سال 1318 علی رغم مخالفت شدید دامپزشکان به وزارت کشاورزی منتقل شدند و ریشه تاریخی انحطاط و مشکلات فعلی سازمان دامپزشکی و مؤسسه رازی به آن مقطع حساس بر می‌گردد.


سیر شکل‌گیری سازمان دامپزشکی ایران از ابتدا تاکنون به روایت ویکی پدیا و ریشه تاریخی نارضایتی بنیانگذار دامپزشکی نوین ایران شادروان سرهنگ دکتر عبدالله حامدی از ادغام سازمان دامپزشکی و مؤسسه رازی در وزارت کشاورزی:


بنیان‌گذاری  1304

گونه سازمان: دولتی

رئیس: دکتر علیرضا رفیعی پور

نام پیشین: مؤسسه دفع آفات حیوانی


سازمان دامپزشکی کشور (به انگلیسی: Iran veterinary organization ) سازمانی که وظیفه اصلی آن حفاظت از سلامت حیوانات به‌ویژه حیوانات اهلی است. امروز سازمان دامپزشکی در لیست سازمان‌های وابسته? وزارت جهاد کشاورزی ایران قرار دارد.


تاریخچه? به وجود آمدن این سازمان در ایران به اولین سال‌های قرن چهاردهم بازمی‌گردد، زمانی که منطقه شاهد جنگ جهانی بود. دامپزشکی با فشار متفقین و طاعون گاوی وارد ایران شد.


طاعون گاوی، همان بیماری بود که باعث شد تا تشکیلات نوین دامپزشکی در سراسر جهان شکل بگیرد. در سال 1194 هجری شمسی معادل 1815 میلادی، فرانسه برای مقابله با این بیماری تشکیلات دامپزشکی را به راه انداخت. این بیماری کمتر از 10 سال سوئد را هم مجبور به تأسیس همچنین سازمانی کرد. انگلستان در سال 1878 این تشکیلات را آماده بهره‌برداری کرد. در سال 1896 کشور ژاپن هم تسلیم این بیماری گاوی شد و اداره دامپزشکی به راه انداخت.


ایران کمی عقب‌تر از بقیه بود، اما جدا از آنها نبود. در سال 1303 و با بیش از یک قرن فاصله از فرانسه، تشکیلات آموزشی و اجرائی دامپزشکی نوین، در ایران هم برپا شد. برای این تشکیلات این ایران نبود که پیش قدم شود بلکه جنگ جهانی اول که در اواخر قرن به پا شده بود باعث اصلی این امر بود.


کمی بعد از شروع جنگ، طاعون گاوی وارد کشور شد. نواحی شمالی و مرکزی ایران در این زمینه به شدت آسیب دیدند. در سال‌های 1302 و 1303 یک بیماری مسری بین گاوها به شدت شایع شد. اردبیل، همدان و تهران درگیر این بیماری شدند و انستیتو پاستور، تنها تشکیلات منسجم پزشکی و دامپزشکی آن روزهای ایران بیماری را «طاعون گاوی» تشخیص داد.


اداره فلاحت، زیرمجموعه وزارت فوائد عامه و زیر نظر معاون وزارتخانه، آقای مصطفی قلیخان بیات تمرکز خود را به روی «طاعون گاوی» گذاشت. با فشار کمیته بهداشت مجمع دولت‌های متفقین، ایران مجبور به ساخت اداره دامپزشکی شد. اداره دفع آفات حیوانی در دی ماه سال 1303 بعد از فشار متفقین و از آن بدتر فشار طاعون گاوی توسط مجلس شورای ملی تصویب شد.


طاعون گاوی در آفریقا، 1896


مجلس شورای ملی به دولت اجازه می‌دهد که شعبه مخصوص به نام دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی تحت نظارت مؤسسه پاستور تأسیس نماید.


قرارشد این شعبه با 22 پرسنل شامل 14 کارمند اهل فن و 8 نفر خدمه (قسمت‌های مختلف) آغاز به کار کند. پیش از عید آن سال مجلس، 30?000 تومان برای تأسیس این اداره در نظر گرفت و بعد از نوروز این مبلغ را پرداخت کرد اما بی کفایتی مسئولین (!!) باعث شد تا بعد از مدتی 20?000 تومان دیگر مجلس برای انجام پروژه پرداخت کند.


دکتر عبدالله حامدی، 15?000 تومان هزینه خرید ساختمان کرد و 13?000 تومان هم بابت تجهیزات آزمایشگاهی و وسائل لازم آن خرج کرد. 7?000 تومان هم برای خرید سرم از هندوستان پرداخت.


با توجه به هزینه‌های سنگین واکسن و سرم و… در سال 1304 مجلس راضی شد تا مردم، خود هزینه‌های درمان دام‌های خود را پرداخت کنند. در سال 1305 مجلس بودجه این اداره را به 80?000 تومان افزایش داد.


وظایف مؤسسه دفع آفات حیوانی


الف) جلوگیری از امراض حیوانات

ب) تهیه واکسن و سرم

ج) مطالعه بر روی امراض نباتی، حشرات و بیماری‌ها حیوانات

د) سعی در تولید بیشتر حیوانات مفید و اهلی

ه) بالابردن تعداد شعبات این اداره در سراسر ایران


دو سال توقف فعالیت و شروعی دوباره

دکتر حامدی در سال پایه‌گذاری این اداره فعال بود ولی سال بعد جای خود را به دکتر مرتضی گلسرخی داد و او تا سال 1307 در این مقام فعالیت کرد. در آن سال سرلشکر شیبانی وزیر شد و امور «وزارت فوائد عامه ایران» را به عهده گرفت و از اولین فعالیت‌هایش بستن اداره دامپزشکی و همه شعباتش بود !!! هرچند هیچوقت بطور رسمی در مورد این تصمیم حرفی زده نشد اما به نظر می‌رسد، فروکش کردن طاعون گاوی باعث این تصمیم بود.


دو سال بعد، دکتر لوئی دلپی فرانسوی به تهران آمد و قرار شد تا دوباره اداره را راه اندازی کند. سال 1311 بعد از بازسازی امارت حصارک و آماده‌سازی آزمایشگاه، اداره دوباره شروع به فعالیت کرد. در 25 شهریور 1314 قانون " تفتیش صحی حیوانات " با 9ماده به تصویب شورا ملی رسید.


مجلس شورای ملی - بهارستان دهه 40


ماده اول: صاحب حیوانات با دیدن اولین علائم بیماری دامی، حیوان خود را باید تسلیم تفتیش صحی کند.

ماده دوم: همه کارکنان دولت موظفند در صورت اطلاع پیدا کردن از حیوانی بیمار، آن را به تفتیش صحی تحویل دهند.

ماده سوم: هر حیوانی که مشکوک به بیماری باشد باید جداگانه نگهداری شود. ممنوعیت فروش، استعمال و استفاده از اعضای آن حیوان نیز وجود داشت.

ماده چهارم: در هنگام بروز بیماری تفتیش صحی مختار است به ضدعفونی کردن طویله، جداسازی حیوانات، کشتن و دفع حیوانات بیمار …

ماده پنجم: اداره هزینه‌های عضدعفونی کردن را به عهده می‌گیرد.

ماده ششم: چک کردن حیوانات در دوره‌های سه‌ماهه


ماده هفتم: گوشت‌های سالم را در مسلخ مهر می‌زدند و غیر سالم‌ها را به صورتی که نشود آنها را استفاده کرد معدوم می‌کردند.

ماده هشتم: جریمه متخلفان و زندانی کردن آنها بین یک تا هشت روز یا دریافت جزای نقدی از آنها.

ماده نه: تاریخ اجرای این قوانین در هر ایالت نیز مشخص شد


خط زمانی دامپزشکی ایران


سال 1314 دکتر حامدی مجدداً به ریاست دامپزشکی کشور منصوب شد.


سال 1316 با حفظ سمت به ریاست دانشکده دامپزشکی رسید. در همین سال فرهنگستان دو کلمه جدید وارد ادبیات ایران کرد. «دامپزشکی» را به جای بیطاری و «دانشکده» را به جای مدرسه عالی معرفی کرد.


سال 1318 در آخرین روزهای این سال بخشنامه‌ای وزارتی آمد که هدف از آن یکی کردن اداره کشاورزی و دامپزشکی بود. این بخشنامه همه فعالان این عرصه را بهم ریخت و در نهایت با مخالفت دامپزشکی کل روبرو شد اما به جایی نرسید.


سال 1319 دکتر حامدی مدیرکل شد، مدیریت او شامل ادارات کشاورزی و دامپزشکی بود. دکترحامدی سعی کرد بخشنامه سال 1318 را زیرپا بگذارد و شرایط را به پیش از آن بازگرداند اما موفق نشد. بیماری «مشمشه» در این سال شیوع پیدا کرد و قوانین خاصی در مورد آن وضع شد.


سال 1320 دکتر رضا رستگار در سال 1320 ریاست دامپزشکی را به عهده گرفت و دکتر حامدی به عنوان رئیس دانشکده به کار خود ادامه داد.


سال 1322 با مرگ دکتر حامدی، دکتر رضا رستگار جایگاه او در دانشکده را نیز پر کرد. در همین سال دانشکده دامپزشکی و ادامه دامپزشکی از هم جدا شدند. یک سال بعد دانشکده دامپزشکی به دانشگاه تهران ملحق شد.


سال 1325 بنگاه امور دام تأسیس شد که شامل دو اداره کل بود: اداره دامپروری و اداره دامپزشکی …


سال 1339 با بخشنامه‌ای وزارتی، همه ادارات دامپزشکی استان‌ها زیر نظر مستقیم مدیرکل دامپزشکی رفتند.


سال 1348 بار دیگر طاعون گاوی شایع شد، تلفات سنگین این شیوع و در نهایت مهار آن توسط دامپزشکی باعث شد تا حکومت وقت بیش از پیش برای این مجموعه ارزش قائل شود.


سال 1350 تصویب قانون «سازمان دامپزشکی» توسط مجلس ملی.


سال 1351 تصویب آئین‌نامه اجرایی ماده 19 (اخذ پروانه تأسیس دامداری) و آئین‌نامه اجرایی ماده 18 (بازرسی و معاینه بهداشتی گوشت) توسط هیئت دولت …


سال 1354 به تصویب رسیدن تشکیلات سازمانی.


سال 1361 تشکیل مراکز خدمات روستایی و کاهش ارتباط بین سازمان مرکزی و ادارات.


سال 1363 حذف کدهای بودجه‌ای.


سال 1364 تصویب آئین‌نامه اجرایی ماده 14


سال 1367 تشکیل شبکه‌های دامپزشکی.


سال 1368 تصویب قانون تصویب قوانین بین وزرای کشاورزی و جهادسازندگی.


سال 1372 مستقل شدن «سازمان دامپزشکی کشور»


سال 1373 تصویب آئین‌نامه کنترل بهداشتی.


سال 1374 تصویب وصول برخی درآمدهای دولتی توسط مجلس شورای اسلامی.


سال 1375 تشکیل شورای هماهنگی مبارزه با بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و دام توسط دولت.


سال 1379 ادغام جهادسازندگی و وزارت جهاد کشاورزی ایران و قرار گرفتن سازمان دامپزشکی کشور زیرنظر وزرات جهاد و کشاورزی.


رؤسای سازمان دامپزشکی از ابتدا تاکنون و سمت آنها:


1-  دکتر عبدالله حامدی. 1304–1305 به مدت یک سال، کفیل مؤسسه دفع آفات حیوانی.


2-  دکتر مرتضی گلسرخی.  1305–1307  قریب به دو سال، کفیل مؤسسه دفع آفات حیوانی.


3-  دکتر لویی دلپی.  1309–1314  نزدیک به پنج سال، رئیس مؤسسه دفع آفات حیوانی.


4-  دکتر عبدالله حامدی.  1314–1320  نزدیک به شش سال، رئیس اداره کل دامپزشکی.


5-  دکتر رضا رستگار.  1325–1322  نزدیک به پنج سال،  رئیس اداره کل دامپزشکی تحت نظارت عالیه دکتر حامدی و مدیرکل کل دامپزشکی.


6-  دکتر محمد درویش.  1326–1328  نزدیک به 2 سال، رئیس اداره کل امور دام.


7-  دکتر اسماعیل اردلان.  1328–1336  نزدیک به هفت سال. مدیر کل دامپزشکی.


8 - سرلشکر دکتر عباس ایزدپناه.  1336–1337  نزدیک به یک سال، مدیر کل دامپزشکی.


9-  دکتر مرتضی قلی ارشدی.  1338–1339  نزدیک به یک سال، مدیر کل دامپزشکی.


10-  دکتر مرتضی کاوه.  1339–1343  نزدیک به چهار سال، مدیر کل دامپزشکی.


11-  دکتر مرتضی قلی ارشدی.  1343–1356  نزدیک به سیزده سال، مدیر کل دامپزشکی/ رئیس سازمان دامپزشکی کشور از سال 1350.


12-  دکتر منوچهر بهار صفت. 1356–1358 نزدیک به دو سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


13-  دکتر بهمن میرفندرسکی. اوایل سال 1358 مدتی کوتاه، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


14-  دکتر رضا اسعدی. تیر ماه 1358 تا مهر ماه 1359 بیش از یک سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


15-  دکتر محمد روستایی.  مهر ماه 1359 تا پایان 1360 نزدیک به یک و نیم سال،  رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


16-  دکتر رادی میبدی.  سال 1361  مدتی کوتاه، سرپرست سازمان دامپزشکی کشور.


17-  دکتر علی اکبر محمدی.  1361–1363  نزدیک به دو سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


18-  دکتر محمدحسن روستایی.  1363–1364  نزدیک به یک سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


19-  مهندس شجاع.  1364  مدتی کوتاه  سرپرست سازمان دامپزشکی کشور.


20-  دکتر معصومه محمدی.  1364  مدتی کوتاه،  سرپرست سازمان دامپزشکی کشور.


21-  دکتر علی اکبر طاهر  آذر ماه 1364  سه ماه،  رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


22-  دکتر احمد اقتصاد.  بهمن ماه 1364 تا آبان ماه 1367  بیش از دو و نیم سال،  رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


23-  دکتر علیرضا صفاریان پور.  مهر ماه 1367 تا اسفند ماه 1370  بیش از سه سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


24-  دکتر محمدمهدی شفیعی پور.  اسفند ماه 1370 تا شهریور ماه 1372  نزدیک به یک و نیم سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


25-  دکتر عباسعلی مطلبی.  شهریور ماه 1372 تا آبان ماه 1380  نزدیک هشت سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


26-  دکتر منصور سیاری.  آبان ماه 1380 تا بهمن ماه 1384  بیش از چهار سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


27-  دکتر حسین حسنی.  آبان ماه 1384 تا بهمن ماه 1385  نزدیک به یک سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


28-  دکتر مجتبی نوروزی.  بهمن ماه 1385 تا فروردین ماه 1389  بیش از سه سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


29-  دکتر سید محسن دستور.  اردیبهشت ماه 1389 تا بهمن ماه 1392  نزدیک به چهار سال، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


30-  دکتر مهدی خلج.  بهمن ماه 1392 تا مهر ماه 1396  سه سال و هشت ماه، رئیس سازمان دامپزشکی کشور.


31-  دکتر علیرضا رفیعی پور.  مهر ماه 1396  ادامه دارد … رئیس سازمان دامپزشکی کشور.

 

منبع: اینترنت


[ شنبه 98/6/23 ] [ 9:8 عصر ] [ جمال رضایی اوریمی ] [ نظرات () ]
.: Weblog Themes By Iran Skin :.

درباره وبلاگ

موضوعات وب
امکانات وب


بازدید امروز: 376
بازدید دیروز: 146
کل بازدیدها: 446583